آمنه بنت شریدآمِنه، بنت شَرید، از زنان نام آور شیعی کوفه و همسر عمرو بن حَمِق خُزاعی (د ۵۰ق/۶۷۰م) بود. ۱ - وفاداری به امیرمؤمنانآمنه و شوهرش هر دو در شمار یاران وفادار علی بن ابی طالب (علیه‌السلام) بودند. آمنه در فصاحت گفتار اشتهار تاریخی دارد. ۲ - پایداری در تشیّعپس از شهادت حضرت امیر (علیه‌السلام)، معاویه بن ابی سفیان اقدامات گسترده ای را به منظور دستگیری و کشتار شیعیان وی آغاز کرد و «عمرو بن حمق» نیز از کسانی بود که مورد تعقیب قرار گرفت، اما توانست بگریزد و پنهان شود. از این رو به فرمان معاویه، آمنه را دستگیر ساختند و در دمشق به زندان افکندند تا وی را به تبری از تشیع وادارند، اما آمنه همچنان به عقیدۀ خویش استوار ماند. ۳ - شهادت همسردو سال بعد، عمرو در موصل و در حال بیماری به دست مأموران معاویه افتاد و کشته شد. سرش را به دمشق بردند و به دستور معاویه برای درهم شکستن مقاومت آمنه، پیش روی او نهادند، اما این کار نه تنها روحیۀ آمنه را متزلزل نکرد بلکه موجب شد که وی با فصاحت و بلاغت به وصف شوهر خویش و لعن معاویه پردازد. ۴ - وفات مشکوکپس از آن او را آزاد و به سوی کوفه روانه ساختند. آمنه در میان راه و ظاهراً به بیماری طاعون درگذشت، اما محتمل است که به دستور معاویه مسموم شده باشد. ۵ - فهرست‌منابع(۱) ابن ابی طیفور احمد، بلاغات النساء، بیروت، ۱۹۷۲م، صص ۸۷-۸۹. (۲) ابن عساکر علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، به کوشش سکینه الشهابی، دمشق، ۱۹۸۱م، ص ۴۳. (۳) امین، محسن اعیان الشیعه، بیروت، ۱۹۸۳م، ۲/۹۵. (۴) زرکلی خیرالدین، الاعلام، بیروت، چ ۳، ۱۳۸۲ق، ۱/۱۸. (۵) شابشتی علی بن محمد، الدیارات، به کوشش کورکیس عواد، بغداد، ۱۹۵۱م، صص ۱۱۴-۱۱۵. (۶) کحاله عمررضا، اعلام النساء، بیروت، ۱۹۸۴م، ۱/۱۱-۱۳. (۷) محلاتی ذبیح اللـه، ریاحین الشریعه، تهران، ۱۳۶۴ش، ۳/۳۲۶-۳۲۷. ۶ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آمنه بنت شرید»، ج۲، ص۵۱۱. رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه بزرگ اسلامی
|